حق بر محیط‌زیست از منظر حقوق بشر بین‌المللی و اسلام

همواره طبیعت از مهم‌ترین ارکان حیات بشری به شمار آمده است. از این‌رو، احترام به محیط‌زیست در همه‌ی ادوار تاریخی مطمح‌نظر بوده است. ابتدا در حقوق بین‌الملل معاصر سعی بر حمایت از محیط‌زیست شده که در قالب حقوق بین‌الملل محیط‌زیست تبلور یافت اما عدمِ کفایتِ این حمایت و ضرورت حفاظت از محیط‌زیست برای انسان امروز و نسل‌های آینده، ایجاد پیوند میان محیط‌زیست و حقوق بشر مورد توجه قرار گرفت، زیرا حمایت قانونی از حقوق بشر می‌تواند وسیله‌ای جهت نیل به صیانت از محیط‌زیست باشد. از این‌رو، در چارچوب نسل سوم حقوق بشر حق جدیدی به نام حق بر محیط‌زیست در اسناد بین‌المللی حقوق بشری شکل گرفت که در آن محیط‌زیست به عنوان یک حق انسانی مطرح شده است. از منظر اسلام به عنوان یک دین جامع و کامل میان انسان و طبیعت رابطه وجود دارد. در تعالیم اسلامی طبیعت در اختیار انسان‌ها قرار گرفته تا از آن بهره‌برداری معقول نمایند و از اتلاف و نابودی آن خودداری نمایند. چنین حقی در قرآن کریم شناسایی شده و از جنبه‌های مختلفی به آن پرداخته شده است و توصیه شده که از طبیعت به عنوان امانتی الهی استفاده نمایند و حق آیندگان رعایت شود.